توبه بعنوان باب رحمت الهی، از زوایای مختلف قابل بحث است. امیرمومنان عبادت انسانها را به سه دسته تقسیم می کنند. عبادت تاجران، عبادت بردگان و عبادت بندگان. هرکدام از افراد این گروهها بر حسب معرفت خود به عبادت نگاه می کنند. بهمین ترتیب توبه و بازگشت به درگاه الهی نیز در نظرشان معنای خاص خود را دارد.
طایفه ای از این افراد بر طبق آیات و روایات، توبه را راهی برای دفع خشم و غضب خداوند می بینند، راهی برای رهایی از عذاب جهنم، عذابی که از میزان و شدت آن کم نمی شود، عذاب دهندگان از انجام کار خود خسته نمی شوند و به عذاب شونده نیز فرصت استراحت نمی دهند. در مورد شدت عذاب الهی در قیامت روایات متعددی نقل شده است.